Việt Nam thúc đẩy tăng trưởng xuất khẩu bền vững trong đoạn cuối năm 2025

Để duy trì động lực xuất khẩu và sớm đạt được mục tiêu hàng năm, các doanh nghiệp và cơ quan có thẩm quyền được khuyến khích tận dụng các lợi thế của các hiệp định thương mại tự do, mở rộng thị trường, tăng tốc chuyển đổi xanh và kỹ thuật số trong sản xuất và tăng cường khả năng phục hồi chống lại biến động toàn cầu.

Các thách thức ẩn

Trong tám tháng đầu năm 2025, tổng giá trị thương mại của Việt Nam đã đạt gần 600 tỷ USD, tăng 16,3% mỗi năm. Trong số này, xuất khẩu ở mức 306 tỷ USD, tăng 14,8%, đã vượt qua mục tiêu cả năm. Thặng dư thương mại gần 14 tỷ USD đã góp phần vào sự ổn định kinh tế vĩ mô.

Các chuyên gia đã mô tả những kết quả này là ấn tượng khi nền kinh tế toàn cầu, sự không chắc chắn kéo dài, với xung đột thương mại và căng thẳng địa chính trị tiếp tục cân nhắc rất nhiều trên chuỗi cung ứng quốc tế.

Hoa Kỳ đã tái khẳng định vai trò của mình như một thị trường xuất khẩu quan trọng. Theo cố vấn thương mại Việt Nam tại Hoa Kỳ do Ngoc Hung, doanh thu thương mại song phương đạt 114,5 tỷ USD trong bảy tháng đầu năm 2025, tăng 41% so với một năm trước đó. Xuất khẩu Việt Nam chiếm 106 tỷ USD, trong khi nhập khẩu chỉ là 8 tỷ USD, dẫn đến thặng dư 98 tỷ USD.

Tuy nhiên, Bộ trưởng Bộ Công nghiệp và Thương mại Nguyễn Hong Dien nhấn mạnh rằng đằng sau các số liệu xuất khẩu tích cực là những rủi ro đáng kể. Chúng bao gồm những sự không chắc chắn toàn cầu dai dẳng từ các xung đột địa chính trị, cạnh tranh chiến lược giữa các quyền lực chính, các chính sách thương mại ngày càng nghiêm ngặt của Hoa Kỳ và nguy cơ gián đoạn chuỗi cung ứng. Với một trong những nền kinh tế cởi mở nhất thế giới, Việt Nam vẫn rất dễ bị sốc bên ngoài. Để đạt được mục tiêu tăng trưởng xuất khẩu hàng năm là 12%, quốc gia này sẽ cần đảm bảo ít nhất 150 tỷ USD trong bốn tháng cuối năm 2025, tương đương với hơn 37,5 tỷ USD mỗi tháng, một thách thức lớn.

Các giải pháp cho tăng trưởng xuất khẩu bền vững

Phó Giám đốc của Bộ Chính sách Thương mại đa phương thuộc Bộ Công nghiệp và NGO Chung Khanh Khanh cho biết sẽ tận dụng tối đa các hiệp định thương mại tự do, Việt Nam phải đặt ra các mục tiêu rõ ràng cho từng thị trường, xác định các ưu tiên và xác định các sản phẩm xuất khẩu chính với các mục tiêu tăng trưởng cụ thể. Các văn phòng thương mại, hiệp hội và doanh nghiệp nên phối hợp chặt chẽ, phân bổ trách nhiệm rõ ràng và tránh cách tiếp cận phân tán hoặc chung chung.

Đối với Hoa Kỳ, thị trường xuất khẩu lớn nhất của Việt Nam, cơ hội vẫn rộng lớn nhưng đi kèm với những thách thức như rào cản thuế quan, điều tra phòng thủ thương mại và tiêu chuẩn chặt chẽ hơn về chất lượng sản phẩm, truy xuất nguồn gốc và minh bạch. Các doanh nghiệp Việt Nam phải cải thiện khả năng cạnh tranh trên bảng, từ công nghệ chế biến và thiết kế sản phẩm đến thương hiệu.

Tại thị trường Trung Quốc, các công ty nên tăng cường chất lượng, đảm bảo truy xuất nguồn gốc, đầu tư vào xử lý, bảo quản, đóng gói và lưu trữ lạnh, trong khi đẩy mạnh các hoạt động xúc tiến, đặc biệt là ở các tỉnh phía bắc và tây bắc của Trung Quốc.

Đối với EU, Hiệp định thương mại tự do EU-Việt Nam cung cấp một sự gia tăng mạnh mẽ, với hơn 90% thuế quan đã bị loại bỏ. Điều này tạo ra cơ hội để đa dạng hóa thị trường, giảm sự phụ thuộc vào Mỹ và mở rộng sự hiện diện của Việt Nam ở châu Âu. Tuy nhiên, rủi ro vẫn còn do sự chuyển hướng thương mại của nước thứ ba, các quy định an toàn thực phẩm chặt chẽ hơn và các biện pháp bảo vệ mở rộng trên thép và hợp kim. Theo cố vấn thương mại ở Bỉ và EU Tran ngoc Quan, hàng hóa Việt Nam sẽ tiếp tục được hưởng lợi trong thời gian ngắn, nhưng không có sản xuất và tuân thủ các tiêu chuẩn môi trường, sự hiện diện thị trường dài hạn sẽ khó duy trì.

Bộ trưởng Dien nhấn mạnh sự cần thiết phải phối hợp chặt chẽ giữa chính phủ, văn phòng thương mại, hiệp hội và địa phương để duy trì động lực tăng trưởng trong bối cảnh toàn cầu không chắc chắn. Trong đoạn cuối năm 2025, ông nói, điều cần thiết là phân loại thị trường và gán các nhiệm vụ rõ ràng: thị trường có tăng trưởng tiêu cực phải khôi phục các đơn đặt hàng và loại bỏ các rào cản; Thị trường hiệu suất trung bình nên duy trì sự tăng trưởng của họ; và thị trường tăng trưởng cao phải tiếp tục đóng vai trò là đầu máy của người Hồi giáo kéo ra giá trị xuất khẩu tổng thể tăng lên.

Bên cạnh việc mở rộng thị trường, các doanh nghiệp cần xây dựng khả năng phục hồi, tham gia vào hệ sinh thái quảng bá thương mại kỹ thuật số, đa dạng hóa chuỗi cung ứng, áp dụng các công nghệ xanh và nâng cao các tiêu chuẩn truy xuất nguồn gốc. Các hiệp hội công nghiệp nên phục vụ như là trụ cột của người Hồi giáo, cung cấp thông tin thị trường, hướng dẫn và hỗ trợ trong các nỗ lực xây dựng thương hiệu.